Oğuzhan Akdemir

Kondansatör, elektronların kutuplanarak elektriksel yükü elektrik alanın içerisinde depolayabilme özelliklerinden faydalanılarak, bir yalıtkan malzemenin iki metal tabaka arasına yerleştirilmesiyle oluşturulan temel elektrik ve elektronik devre elemanıdır. Piyasada kapasite, kapasitör, sığaç gibi isimlerle anılan kondansatörler, 18. yüzyılda icat edilip geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde teknolojinin ilerlemesinde büyük önemi olan elektrik – elektronik dallarının en vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü, bilgi kaybı engelleme, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılırlar ve tüm entegre elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdırlar. Kondansatörlerin karakteristikleri olarak;
*plakalar arasında kullanılan yalıtkanın cinsi,
*çalışma ve dayanma gerilimleri,
*depolayabildikleri yük miktarı
sayılabilir.  Bu kriterler göz önünde bulundurulduktan sonra gereksinime uygun olan kondansatör tercih edilir. Kondansatörlerin fiziksel büyüklükleri, çalışma gerilimleri ve depolayabilecekleri yük miktarına bağlıdır. Tasarım açısından ise çeşitlilik boldur, hemen hemen her boyut ve şekilde kondansatör temin edilebilir.

Kullanım ve uygulama alanları:

Kondansatörün matematiksel ifadeleri ve pratik anlamda bu ifadelerin ne anlamlara geldiği bilgilerinin ışığında, kondansatörler çeşitli amaçlarla bir çok kullanım alanı bulur. Bu kullanım alanlarını belirleyen özellikler;
*elektrik enerjisini plakaları arasındaki depolayabilmek,
*kısa devre anında bu enerjiyi çok hızlı boşaltabilmek,
*AC akımı geçirip DC akımı engellemek,
*faz kayması oluşturmak ve reaktif gücü depolayabilmek olarak sıralanabilir.

Direnç : Devreye uygulanan gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda birtakım zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar elektronların geçişin etkileyen veya geçiktiren kuvvetlerdir. İşte bu kuvvetlere DİRENÇ denebilir. Kısaca ohm ile gösterilir.

İlk olarak direncin tarifiyle başlayalım. Elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa direnç denir. Genel olarak “R” harfi ile sembollendirilir. Birimi ise “W” Ohm’ dur.Aşağıdaki gibi çeşitli sembollerle gösterilir. Ohm Kanunu Kapalı Bir elektrik devresinde direnç ; devre gerilimi ile devreden geçen akımın bölümüne eşittir.

Kapalı Bir elektrik devresinde gerilim; devre direnci ile devreden geçen akımın çarpımına eşittir, Kapalı Bir elektrik devresinde akım; devre gerilimi ile devre direncinin bölümüne eşittir,gibi üç sekilde ifade edilir. Yeri gelmişken gerilim ve akımıda tanımlayalım:

Gerilim: Bir elektrik devresinde, iki nokta arasındaki potansiyel farka gerilim denir.Gerilim genellikle “U” harfi ile sembollendirilir,Fakat bazı kaynaklarda “E” olarak da gösterilebilir.Birimi ise “V” Volt’ tur. Akım:Bir elektrik devresinde serbest elektronların bir taraftan diğer tarafa yer değiştirmesidir. Bu yer değiştirme güç kaynağı içinde “-” den “+” ya doğru olur,devre içinde ise “+” dan “-” ye doğru olur.Buna elektron akışı – akım denir.Akım “I” harfi ile sembollendirilir,Birimi ise “A” Amper’ dir.

Ohm Kanunun formülsel ifadesi ise şöyledir; R = U / I Û W = V / A

Direnç Şekilleri ve yapıları Dirençler yapıldıkları malzemeye göre;
1. Karbon Dirençler
2. Telli Dirençler

olarak ikiye ayrılırlar.

Karbon Dirençler
Karbon direnç kömür tozu ve reçine tozunun eritilmesi ile elde edilir.Karbon ile reçinenin karışım oranı direncin değerini verir.Büyüklüklerine göre 1/4 , 1/2 Watt 1W, 2W 3W deeğerinde yapılabilirler.En çok kullanılan direnç türüdür.Karbon dirençlerin dezvantajı hassas olarak üretilememeleridr. Karbon dirençler 1Ω dan başlayarak birkaç mega Ohm a (MΩ) kadar üretilmektedir. Başlıca kullanım alanları: Bütün elektronik devrelerde en çok kullanılan dirençdir.

Telli Dirençler
Telli dirençler gerek sabit direnç, gerekse de ayarlanabilen direnç olmak üzere, değişik güçlerde ve omajlar da üretilebilmektedir. Telli Direncin Yapısı: Telli dirençlerde, sıcaklıkla direnç değerinin değişmemesi ve dayanıklı olması için, Nikel-Krom, Nikel-Gümüş ve konstantan kullanılır.

Kullanılışlarına göre ise:

1. Sabit Dirençler
2. Ayarlı Dirençler olarak ikiye ayrılırlar.

Dirençler farklı maddelerden farklı şekil ve bağlantılarla da tasarlanabilirler;
Karbon Dirençler : Şekilde görülen basit devre direncidir.
Güç Dirençleri : Yüksek güçlü akımlar altında da rahatlıkla çalışırlar.

Direnç Renk Kod Hesaplayıcı İçin Burayı Tıklayınız !